LỰA CHỌN MÁY BƠM CHO HỆ THỐNG TƯỚI.
Máy bơm nước là một thành phần không thể thiếu trong bất kỳ một hệ thống tưới nông nghiệp nào. Máy bơm có vai trò hút nước từ bể chứa vào các ống dẫn nước đến các thiết bị tưới để hệ thống tưới có thể hoạt động. Vậy bạn đã biết cách lựa chọn máy bơm nước phù hợp cho hệ thống của mình hay chưa? Hãy cùng KaizenAgri tìm hiểu về các tiêu chí để lựa chọn máy bơm an toàn cho hệ thống tưới chuyên nghiệp.
MÁY BƠM CHO HỆ THỐNG TƯỚI:
Có 2 dạng máy bơm phổ biến là máy bơm điện và máy bơm dầu (hoặc xăng) được sử dụng đối với khu vực không có hoặc không thể cung cấp nguồn điện. Tùy vào mục đích sử dụng, điều kiện canh tác thực tế. Mà đưa ra lựa chọn dạng máy bơm phù hợp với nhu cầu:
- Về nguồn điện: sử dụng điện 1 pha hay điện 3 pha hoặc là dùng máy nổ. Điện 1 pha thường 220V, chính là điện sinh hoạt hàng ngày. Điện 3 pha thường là dòng 380V chuyên áp dụng cho những nhà máy sản xuất cần công suất lớn.
- Về nguồn nước: nguồn nước hiện có là nguồn nước mặt như: sông, suối, ao, hồ…. Hay là nguồn nước ngầm như: giếng khoan.
- Về hệ thống tưới: sử dụng hệ thống tưới phun mưa hay là hệ thống tưới nhỏ giọt. Nếu là hình thức tưới phun mưa thì yêu cầu áp lực lớn hơn hình thức tưới nhỏ giọt.
XÁC ĐỊNH ĐÚNG NHU CẦU SỬ DỤNG MÁY BƠM CHO HỆ THỐNG
- Diện tích cần tưới: Với những diện tích lớn bạn chắc chắn sẽ cần phải có những chiếc máy bơm có công suất cao hơn so với các nhu cầu tưới diện tích nhỏ
- Bạn có cần gia tăng áp lực tưới trên toàn bộ hệ thống tưới hay không.Và nêu sa[s lực tưới quá thấp đồng nghĩa với bạn sẽ phải lựa chọn những chiếc máy bơm có khả năng tăng áp để duy trì lưu lượng nước tưới trên toàn bộ hệ thống.
- Có thể xem nguồn nước của mình đặt ở vị trí phù hợp hay không. Nếu nguồn nước ở sâu bạn sẽ cần phải tìm mua những chiếc máy bơm có lực hút mạnh, với nguồn nước đặt ở dưới thấp và nhu cầu tưới ở trên cao bạn bắt buộc phải lựa chọn bơm có khả năng đẩy nước lên cao.
LỰA CHỌN THÔNG QUA CÁC THÔNG SỐ KỸ THUẬT CỦA MÁY BƠM:
1. ĐỐI VỚI MÁY BƠM ĐIỆN:
Hiện nay trên thì trường rất đa dạng các mẫu và dòng máy bơm. Có nhiều loại như bơm chìm (hỏa tiễn), bơm nằm ngang, bơm trục đứng v.v. Tùy theo loại hệ thống tưới và điều kiện thực tế mà lựa chọn loại bơm cho phù hợp nhất. Để lựa chọn máy bơm đạt yêu cầu cho hệ thống tưới thì ngoài loại máy bơm thì công suất máy bơm là yếu tố hết sức quan trọng. Nhằm đảm bảo cung cấp đủ nước, đủ áp suất cho hệ thống tưới và tiết kiệm chi phí trong quá trình vận hành.
Để chọn lựa máy bơm đạt yêu cầu thì các thông số quan trọng cần quan tâm là: lưu lượng, cột áp (áp suất). Lưu lượng nước (Q) và cột áp (áp suất nước H): Chỉ số này cho chúng ta biết tốc độ hút nước từ nguồn dẫn vào hệ thống tưới nhanh hay chậm và máy bơm có thể hoạt động với áp lực là bao nhiêu. Tuy nhiên thông số này chỉ mang tính chất tham khảo bởi các chỉ số mà nhà sản xuất đưa ra có thể chênh lệch so với việc sử dụng thực tế.
1.1. Lưu lượng (Q):
Lưu lượng là yếu tố quan trọng nhất đối với một máy bơm sử dụng trong hệ thống tưới. Căn cứ vào thông số biểu đồ hoạt động của máy bơm thì có thể biết được. Với lưu lượng này thì máy bơm có thể bơm được đến cột nước bao nhiêu và hút với chiều sâu bao nhiêu mét. Do đó việc đầu tiên là tính toán tổng lưu lượng nước cần cấp trên một đơn vị thời gian (lít/giờ, m3/giờ…). Đây chính là thông số quan trọng không chỉ giúp lựa chọn công suất Bơm, mà còn là thông số để giúp lựa chọn, bố trí đường ống cho hệ thống tưới.
Ví dụ: Hệ thống tưới nhỏ giọt quấn gốc cho 1 hecta (10.000 m2) Sầu Riêng, với lưu lượng 60 lít/giờ/cây. Sầu Riêng được trồng với khoảng cách 8 x 8 mét, mật độ khoảng 150 cây trên diện tích 1 hecta. Từ đó tính được:
– Tổng lưu lượng tưới của vườn được tính bằng công thức:
Lưu lượng tưới = số điểm tưới * lưu lượng mỗi điểm tưới.
⇒ Tổng lưu lượng tưới = 150 trụ x 60 lít/giờ/trụ = 9.000 lít/giờ = 9 m3/giờ.
– Với thông số trên, để tưới hết 1 hecta trong 1 lần thì cần chọn bơm có công suất mà lưu lượng đáp ứng cao hơn 9 m3/giờ. Hoặc chọn giải pháp khác là chia nhỏ ra thành nhiều ca tưới. Việc này sẽ giúp giảm chi phí đầu tư bơm và đường ống ban đầu.
1.2. Cột áp (H):
Cột áp chính là áp suất mà béc tưới hay đầu tưới nhỏ giọt cần để có thể hoạt động. Mọi thiết bị tưới đều cần một mức áp suất nhất định để có thể hoạt động. Đơn vị: bar, kg/cm2, mét… Nên chọn máy bơm có lưu lượng và cột áp cao hơn ít nhất 1,5 lần (tùy theo điều kiện địa hình) thông số yêu cầu hoạt động của thiết bị. Nhằm đảm bảo mức độ làm việc của máy bơm được tốt nhất. Bởi vì, ngoài áp suất yêu cầu để thiết bị tưới hoạt động thì phải cộng thêm phần tổn hao áp suất trong hệ thống đường ống khi qua lọc, bộ châm dinh dưỡng, co, tê, giảm v.v.
Để lựa chọn được bơm phù hợp, sau khi tính được tổng lưu lượng tưới. Cần xem xét đế loại hình tưới (tưới nhỏ giọt hay tưới phun). Đồng thời cần tính toán tổn thất áp của hệ thống tưới với các thông số sau:
– Mức áp suất để thiết bị tưới hoạt động. Tưới nhỏ giọt sẽ có mức áp suất hoạt động thấp hơn so với tưới phun.
– Tổn thất đường ống: là tổn thất do sự di chuyển của dòng chất lỏng khi qua các điểm co, tê, giảm… và do sự ma sát của chất lỏng khi tiếp xúc với thành đường ống.
– Tổn thất tại bộ trung tâm: là tổn thất áp lực khi đi qua hệ thống lọc, bộ châm dinh dướng (venturi) hoặc đi qua các van điều áp được đặt bộ trung tâm của hệ thống tưới.
⇒ Áp suất hệ thống = áp suất điểm tưới + tổn thất đường ống + tổn thất bộ trung tâm
Ví dụ:
Ở trên ta đã tính được tổng lưu lượng khu vực tưới là 9 m3/giờ. Cột áp tại đầu nhỏ giọt bù áp cần cung cấp là 15 m (1,5 bar) để hoạt động ổn định. Giả sử tổn thất đường ống là 5m, tổn thất qua bộ trung tâm là 5 m.
⇒ Áp suất cần đáp ứng = 15 + 5 + 5 = 20m (2.0 bar).
Như vậy ta cần chọn máy bơm có công suất đủ lớn để bơm tạo áp suất trên 2.0 bar với lưu lượng hoạt động trên 9 m3/giờ. Thông thường công suất hoạt động chỉ bằng 75% công suất thiết kế. Để hệ thống hoạt động ổn định thì máy bơm cần chọn có công suất 3HP là phù hợp
1.3. Một số lưu ý khác:
Các phân tích ở trên là chưa đủ bởi còn phụ thuộc vào các yếu tố dưới đây:
Nguồn điện: Nếu là nguồn điện 1 pha (nguồn điện ta sử dụng cho sinh hoạt hàng ngày) thì có thể chỉ chạy được máy bơm tối đa 3HP. Có một số bơm hỏa tiễn nhập khẩu có thể đạt 10HP chạy điện 1 pha.
Loại máy bơm: Hiện có nhiều loại bơm như bơm Hỏa tiễn, bơm ngang, bơm trục đứng… căn cứ vào yêu cầu về lưu lượng, cột áp (áp suất) ở mục 1). và 2). sau đó tra biểu đồ hoạt động của máy bơm để từ đó chọn công suất máy bơm phù hợp.
2. ĐỐI VỚI MÁY BƠM DẦU (BƠM XĂNG):
Máy bơm dầu hoặc bơm xăng thường không có chỉ số kỹ thuật. Như lưu lượng, cột áp ổn định, do phụ thuốc vào tốc độ quay của động cơ dầu (hoặc xăng). Để xác định ngưỡng lưu lượng và áp suất cần phải sử dụng kết hợp đồng hồ đo lưu lượng và đồng hồ đo áp suất.
Cách điều chỉnh máy bơm dầu (Bơm xăng):
- Đồng hồ đo áp suất và đồng hồ lưu lượng sẽ được lắp sau đầu ra của Bơm
- Sau đồng hồ đo lưu lượng cần lắp một van hồi nước bằng tay hoặc tự động để điều chỉnh mức xả khác nhau. Quá trình điều chỉnh van hồi nước, thì cần quan sát đồng hồ đo áp suất.
- Khi điều chỉnh tốc độ động cơ và mức hồi nước đạt mức áp suất mong muốn thì dừng lại. Sau đó quan sát đồng hồ đo lưu lượng và kiểm tra lưu lượng trên một đơn vị thời gian.Trong quá trình điều chỉnh van xả nước, bà con quan sát kim đồng hồ đo áp suất. Khi đồng hồ đo áp chỉ vạch 3.75bar thì dừng lại, sau đó quan sát đồng hồ đo lưu lượng và xác định xem 1 giờ bơm được bao nhiêu m3, từ đó xác định được máy bơm sẽ chạy được bao nhiêu béc, bao nhiêu diện tích.
Chúng tôi luôn khuyến khích bà con lắp đồng hồ đo áp suất cho hệ thống tưới của mình.
(*) Tổn thất áp suất: trong quá trình nước lưu chuyển trong thành ống sẽ gây ra một phần áp lực nước bị mất đi gọi là tổn thất áp. Tổn thất áp ít hay nhiều phụ thuộc vào nhiều yếu tố: chiều dài của hệ thống ống dẫn – ống càng dài tổn thất càng lớn; độ nghiêng của hệ thống ống – ống càng dốc lên tổn thất càng lớn; chất liệu ống dẫn – ống càng trơn tổn thất càng ít; cỡ ống – ống càng lớn tổn thất càng ít; lưu lượng nước – lưu lượng lớn tổn thất nhiều.
MỘT SỐ LƯU Ý KHI LỰA CHỌN MÁY BƠM CHO HỆ THỐNG TƯỚI:
Lưu ý 1: Sẽ không có đường biểu đồ máy bơm dễ dàng nào để bạn có thể chọn một máy bơm. Có hai điều bạn phải biết chắc chắn để chọn đúng máy bơm: áp suất vận hành hệ thống tưới và tốc độ dòng chảy của hệ thống. Nếu bất cứ ai cố gắng cho bạn biết bạn cần bơm gì mà không tính toán được lượng cần thiết (m3/h hoặc lít/giây) và áp suất (Bar hoặc mét) thì họ chỉ đang phỏng đoán. Bạn cần vượt qua những sai lầm bằng cách đọc Lưu ý 2 & 3.
Lưu ý 2: Không mua máy bơm cho đến khi bạn xác định chính xác nhu cầu lưu lượng nước và áp lực yêu cầu! Nhiều người mất rất nhiều tiền vì họ đã mua một máy bơm trước khi họ thiết kế hệ thống tưới tiêu, sau đó phát hiện ra nó không đúng loại hoặc kích cỡ. Một máy bơm phải có công suất phù hợp với yêu cầu chính xác về áp suất và lưu lượng của hệ thống tưới tiêu của bạn. Có quá nhiều người từng hỏi Nhà Bè Agri rằng họ cần bơm bao nhiêu mã lực? Thực ra máy bơm không được chọn theo mã lực. Bạn cần một máy bơm tạo ra một lưu lượng nước theo yêu cầu trong tương quan với tại một mức áp lực nước nhất định (ví dụ lưu lượng 30m3/giờ tại áp 2.0 bar).
Lưu ý 3: Không chủ quan với thông số kỹ thuật dán trên máy bơm. Mà cần nhìn vào biểu đồ tương quan giữa lưu lượng và áp suất. Các nhà sản xuất thường không rõ ràng trong việc thông tin về lưu lượng và áp suất. Thực ra họ không công bố sai, nhưng họ không công bố một cách đầy đủ. Thường thì trên thân bơm, hoặc thùng đựng bơm, NSX sẽ ghi Lưu lượng max: 30m3/giờ; Cột áp max 2.0 bar (hoặc 20m cao). Như vậy các bạn sẽ rất dễ hiểu lầm rằng bơm có thể tạo ra 30m3 nước một giờ khi cột áp đạt 2 bar. Nhưng trong trường hợp này bạn cần hiểu ý của NSX rằng Hoặc lưu lượng 30m3/giờ hoặc cột áp 2bar. Cụ thể hơn lưu lượng tối đa đạt 30m3/giờ thì khi đó cột áp sẽ không đạt được được 2bar; hoặc ngược lại nếu cột áp đạt 2bar thì lưu lượng sẽ không đạt 30m3/giờ. Điều này rất quan trọng! Có một sự khác biệt rất lớn về hiệu suất giữa một máy bơm tạo ra 30m3/giờ ở cột áp 2.0 bar và một máy bơm tạo ra 30m3/giờ hoặc 2 bar. Bạn cần chọn “30m3/giờ ở cột áp 2.0 bar” Cũng giống như một chiếc xe máy có thể chở tối đa 2 người, vận tốc tối đa 120km/giờ; nhưng nếu bạn ngồi đủ 2 người thì vận tốc sẽ không thể đạt được 120km/giờ.
Trên đây là một số chia sẻ về cách lựa chọn máy bơm cho hệ thống tưới. Ngoài ra, bà con có thể liên hệ với KaizenAgri để tính toán và lựa chọn máy bơm dựa vào những đặc thù riêng của mỗi trường hợp.
Công ty TNHH Nông Nghiệp Kaizen là nhà phân phối chính thức của Naandanjain tại Việt Nam, công ty có lịch sử lâu đời nhất trong ngành tưới tại Isarel. Với nhiều năm kinh nghiệm trong việc cung cấp các dịch vụ , thiết bị cho nghành tưới bao gồm: tư vấn, thiết kế, cung cấp thiết bị và thi công, lắp đặt hệ thống tưới.
Khách hàng có nhu cầu được tư vấn về hệ thống xin vui lòng liên hệ:
Văn phòng: Số 15 – NV8, Tổng cục 5 – Bộ Công An, Tân Triều, Thanh Trì, Hà Nội.
Hotline: 086 6030909 – 086 9098080 (Facebook, Zalo, whatsApp,…)
Website: www.kaizenagri.com